پژوهشگاه فرهنگ فارسی تاجیکی | سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان پژوهشگاه فرهنگ فارسی تاجیکی | سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان
پژوهشگاه فرهنگ فارسی- تاجیکی در پیشاروی نوروز 1397، کتاب «چراغ سرخ تنهایی»، مجموعه‌ای از اشعار گلرخسار صفی، شاعر نام‌آشنای تاجیک در قالب‌های رباعی، دوبیتی و بیت را منتشر کرد.این کتاب با سرسخن حسن قریبی، رئیس پژوهشگاه آغاز شده است. وی پس از مروری کوتاه بر سرنوشت شعر معاصر تاجیک و جایگاه سخن گلرخسار در آن، می‌نویسد: «در تاریخ ادبیات اثرهای زیادی است که محصول «تنگنا» یا «فراخی» دست آفرینندگان و شرایط خاص روزگار مؤلف است و اگرچه نظریه‌هایی مبنی بر ناوابسته بودن اثر به مؤلف و زمان و مکان طرح شده است؛ ولی حتی اگر این نظریه‌ها قاعده باشد، در ادبیات معاصر فارسی‌‌زبانان، تاجیکستان را می‌توان یکی از استثناهای این قاعده به شمار آورد…
سنت‌هایی که استاد صدرالدین عینی و ابوالقاسم لاهوتی پایه‌گذاری کردند از طرف پیروان آنها و کسانی چون پیرو سلیمانی و میرزا تورسون‌زاده و دیگران دوام یافت و تا امروز همچنان جاری است. با مروری بر سیاست‌های بیگانگان در «نیست‌کُنی» زبان فارسی در آسیای مرکزی و آنچه بر اربابان کلام و اصحاب قلم در تاجیکستان رفته است بدون تردید، شعر معاصر تاجیکستان را باید معجزۀ زبان فارسی دانست…
گلرخسار در ایران نیز همچنان که در تاجیکستان سرشناس است با شاعران و ادیبان و در محافل ادبی همراهی کرده است».
اگرچه در این مجموعه اکثر شعرها با زبانی روان و صمیمی چنان سروده شده است که برای هر خواننده فارسی‌زبان خوشایند است اما تعهد شاعر به میهن و سرزمین آبا و اجدادی‌اش چنان است که در حوزۀ واژگان و ترکیب‌ها به اصطلاحاتی بر می‌خوریم که در تاجیکستان امروز به کار می‌رود.
برای آشنایی با معانی برخی از واژه‌ها و اصطلاحاتی که برای مخاطبان غیرتاجیک ناآشناست در انتهای این مجموعه واژه‌نامه‌ای به خط فارسی فراهم شده‌است.
قالب شعرها چنانکه در عنوان کتاب آمده رباعی و دوبیتی و تک بیتی یا به اصطلاح قدما مفردات است که در موضوع‌هایی چون مادر، وطن، شرح دلدادگی‌ها و گپ‌های آرمانی شاعر سروده شده است.
مجموعۀ اشعار «چراغ سرخ تنهایی»، سرودۀ گلرخسار صفی، در پژوهشگاه فرهنگ فارسی ـ تاجیکی زیر نظر حسن قریبی، به خط فارسی و سیریلیک در 478 صفحه منتشر شده است.
Пажӯҳишгоҳи фарҳанги форсӣ-тоҷикӣ дар пешорӯи Наврӯзи 2018 китоби «Чароғи сурхи танҳоӣ», маҷмӯае аз ашъори Гулрухсори Сафӣ – шоири номошнои тоҷик дар қолибҳои рубоӣ, дубайтӣ ва байтро мунташир кард.
Ин китоб бо сарсухани Ҳасани Қарибӣ – раиси Пажӯҳишгоҳи фарҳанги форсӣ-тоҷикӣ оғоз шудааст. Вай пас аз муруре кӯтоҳ бар сарнавишти шеъри муосири тоҷик ва ҷойгоҳи сухани Гулрухсор дар он, менависад: «Дар таърихи адабиёт асарҳои зиёдест, ки маҳсули тангно ё фарохии дасти офаринандагон ва шароити хосси рӯзгори муаллиф аст ва агарчи назарияҳои мабнӣ бар новобаста будани асар ба муаллиф ва замону макон тарҳ шудааст, вале ҳатто агар ин назарияҳо қоида бошад, дар адабиёти муосири форсизабонон Тоҷикистонро метавон яке аз истисноҳои ин қоида ба шумор овард…
Суннатҳое, ки устод Садриддин Айнӣ ва Абулқосим Лоҳутӣ поягузорӣ карданд, аз тарафи пайравони онҳо ва касоне чун Пайрав Сулаймонӣ ва Мирзо Турсунзода ва дигарон давом ёфт ва то имрӯз ҳамчунон ҷорист. Бо муруре бар сиёсатҳои бегонагон дар «несткунӣ»-и забони форсӣ дар Осиёи Марказӣ ва он чӣ бар арбобони калом ва асҳоби қалам дар Тоҷикистон рафтааст, бидуни тардид, шеъри муосири Тоҷикистонро бояд муъҷизаи забони форсӣ донист…
Гулрухсор дар Эрон низ ҳамчунон, ки дар Тоҷикистон саршинос аст, бо шоирону адибон ва адабдӯстон, чунон ки ишора шуд, унсу нишаст доштаву дорад ва нигоранда, ба ҳаққи дӯстии дерина, шахсан солҳо ва борҳо эшонро дар маҳофили адабӣ ҳамроҳӣ кардааст.
Агарчи дар ин маҷмӯа аксари шеърҳо бо забоне равону самимӣ чунон суруда шудааст, ки барои ҳар хонандаи форсизабон хушоянд аст, аммо тааҳҳуди шоир ба меҳану сарзамини обову аҷдодиаш чунон аст, ки дар ҳавзаи вожагону таркибҳо ба истилоҳоте бармехӯрем, ки дар Тоҷикистони имрӯз ба кор меравад.
Барои ошноӣ бо маонии бархе аз вожаҳо ва истилоҳоте, ки барои мухотабони ғайритоҷик ноошност, дар интиҳои ин маҷмӯа вожаномае ба хатти форсӣ фароҳам шудааст.
Қолибҳои шеърҳо, чунонки дар унвони китоб омада, рубоӣ ва дубайтӣ ва такбайтӣ ё ба истилоҳи қудамо, муфрадот аст, ки дар мавзӯъҳое чун модар, ватан, шарҳи дилдодагиҳо ва гапҳои ормонии шоир суруда шудааст.
Маҷмӯаи ашъори «Чароғи сурхи танҳоӣ», сурудаи Гулрухсори Сафӣ, дар Пажӯҳишгоҳи фарҳанги форсӣ-тоҷикӣ зери назари Ҳасани Қарибӣ ба хатти форсӣ ва кириллӣ дар 478 сафҳа мунташир шудааст.
