کتاب «شاهنامه و شعر زمان فردوسی»، نوشتۀ خدایی شریفزاده، پژوهشگر شناخته و صاحبنظر تاجیک و پروفسور دانشگاه ملی تاجیکستان، در 400 صفحه به خط سیرلیک تاجیکی منتشر شد. پژوهش علمی مزبور به موضوع پیدایش و تحول حماسۀ مردم ایرانیتبار و بررسی انواع ادبی در «شاهنامه» فردوسی اختصاص یافته است.
بنا به قول مؤلف، «رساله بر اساس متن «شاهنامه» که دانشمند محترم جناب آقای دکتر جلال خالقی مطلق بر مبنای دستنویسهای کهن آماده نموده است، فراهم گردید. نظر دانشمندان به این چاپ حماسۀ فردوسی را دیده و شنیده و در موارد لازم، به دیگر چاپهای «شاهنامه» نیز رجوع کردهایم.»
کتاب «شاهنامه و شعر زمان فردوسی» حاوی مقدمه و 14 فصل به شرح زیر میباشد:
فردوسی و تدوین حماسۀ ملی؛ نظر ادبی فردوسی؛ جایگاه تفسیرهای افسانهای در «شاهنامه»؛ داستان در «شاهنامه»؛ اندرز در «شاهنامه»؛ گفتار در «شاهنامه»؛ تمثیل در «شاهنامه»؛ چیستان در «شاهنامه»؛ نامههای منظومِ «شاهنامه»؛ نیایش در «شاهنامه»؛ فردوسی و مدیحهسرایی؛ قطعات حکیمانه و ضربالمثل در «شاهنامه»؛ تغزل و تشبیبگونهها در «شاهنامه»؛ مرثیهسرایی در «شاهنامه».
Китоби «Шоҳнома» ва шеъри замони Фирдавсӣ», навиштаи Худоӣ Шарифзода – пажӯҳишгари шинохта ва соҳибназари тоҷик ва профессори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон, дар 400 сафҳа ба хатти кириллии тоҷикӣ мунташир шуд. Пажӯҳиши илмии мазбур ба мавзӯи пайдоиш ва таҳаввули ҳамосаи мардуми эронитабор ва баррасии анвои адабӣ дар «Шоҳнома»-и Фирдавсӣ ихтисос ёфтааст.
Бино ба қавли муаллиф, «рисола бар асоси матни «Шоҳнома», ки донишманди муҳтарам ҷаноби оқои Холиқии Мутлақ бар мабнои дастнависҳои куҳан омода намудааст, фароҳам гардид. Назари донишмандон ба ин чопи ҳамосаи Фирдавсиро дидаву шунида ва дар мавориди лозим, ба дигар чопҳои «Шоҳнома» низ руҷӯъ кардаем».
Китоби «Шоҳнома» ва шеъри замони Фирдавсӣ» ҳовии муқаддима ва 14 фасл ба шарҳи зер мебошад:
Фирдавсӣ ва тадвини ҳамосаи миллӣ; Назари адабии Фирдавсӣ; Ҷойгоҳи тафсирҳои афсонаӣ дар «Шоҳнома»; Достон дар «Шоҳнома»; Андарз дар «Шоҳнома»; Гуфтор дар «Шоҳнома»; Тамсил дар «Шоҳнома»; Чистон дар «Шоҳнома»; Номаҳои манзуми «Шоҳнома»; Ниёиш дар «Шоҳнома»; Фирдавсӣ ва мадеҳасароӣ; Қитъаоти ҳакимона ва зарбулмасал дар «Шоҳнома»; Тағаззул ва ташбибгунаҳо дар «Шоҳнома»; Марсиясароӣ дар «Шоҳнома».