پژوهشگاه فرهنگ فارسی تاجیکی | سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان پژوهشگاه فرهنگ فارسی تاجیکی | سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان
انجمن علمی ایران شناسی دانشگاه تهران با همراهی باشگاه شاهنامه‌پژوهان و چند انجمن شاهنامه‌خوانی دیگر از روز شنبه، بیست و پنجم آذرماه، تا پایان هفته، نمایشگاهی تخصصی در موضوع «عکس و کتاب در حوزۀ فردوسی و شاهنامه‌پژوهی» برپا کرده است. این نمایشگاه به یاد و در تکریم استاد خدایی شریف‌زاده، استاد فقید دانشگاه ملی و عضو وابستۀ آکادمی علوم تاجیکستان، برگزار شده است. هم زمان با این رویداد فرهنگی، دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز پیامی به برگزارکنندگان این نمایشگاه ارسال کرد. متن پیام مذکور بدین شرح است:
بسمه‌تعالی
لازم می‌دانم مراتب خوشوقتی و سپاسگزاری خود را از دانشگاه تهران و انجمن علمی ایران‌شناسی آن دانشگاه، در برگزاری مراسمی به یاد استاد فقید، دکتر خدایی شریف‌زاده ، دانشمند تازه درگذشتۀ کشور تاجیکستان، که با همراهی باشگاه شاهنامه‌پژوهان برپا شده است، اظهار کنم.
نام خدایی شریف‌زاده در محیط پژوهشی ادبیات فارسی، نامی آشنا و معتبر است. استاد شریف‌زاده، پروفسور دانشگاه ملی تاجیکستان، «ارباب شایستۀ علم و تکنیک تاجیکستان»، عضو اتحادیۀ نویسندگان این کشور و عضو وابستۀ آکادمی علم‌های جمهوری تاجیکستان و در یک کلام، دانشمندی صاحب‌نظر و صاحب‌مکتب بود.
آثار ارزشمند و ماندگار و نیز بیش از نیم قرن تلاش‌های مؤثر وی در نظام آموزش تخصصی ادبیات در تاجیکستان، درخور ارزیابی و گرامیداشت است.
استاد شریف‌زاده ده‌ها عنوان کتاب و حدود سیصد مقاله تألیف کرد که در نشریه‌ها و دانشنامه‌های تاجیکستان، ایران، روسیه و دیگر کشورها منتشر شده است.
تهیۀ برنامه‌های آموزشی و تألیف کتاب‌های درسی یکی از محورهای فعالیّت دانشگاهی استاد شریف‌زاده است. تدریس درسنامۀ نظم‌شناسی، معانی و بیان، سبک‌شناسی، سرچشمه‌شناسی، تحلیل متن ادبی، روش تعلیم ادبیات، نامه‌نگاری و دیگر فنون ادبی، به ابتکار و تلاش وی در دانشگاه ملّی تاجیکستان صورت گرفت.
پروفسور خدایی شریف‌زاده چهره‌ای مطرح و ماندگار در سطح بین‌المللی بوده و سخنرانی‌های علمی متعددی در مراکز ایران‌شناسی و تاجیک‌شناسی ایران، روسیه، بریتانیا، چک، افغانستان، هندوستان، پاکستان، ازبکستان، قزاقستان و قرقیزستان داشته است.
کتاب «شاهنامه و شعر زمان فردوسی» از جملۀ آثار خدایی شریف‌زاده است که به مباحث پژوهشی در محتویات «شاهنامه» و زمینۀ پیدایش آن اختصاص یافته است. این کتاب از تازه‌ترین آثار وی است که در سال 1395 برندۀ جایزۀ «سعدی» جمهوری اسلامی ایران نیز شد.
این‌جانب، ضمن آرزوی رحمت و مغفرت برای روح آن مرحوم، آرزو می‌کنم فعالیت‌هایی نظیر آنچه استاد خدایی شریف در حیات پربار علمی خود به انجام رساند در محیط‌های علمی و پژوهشی تاجیکستان تداوم یابد و از این پس نیز شاهد ارتباط فرهنگی هرچه بیشتر جمهوری اسلامی ایران با مراکز علمی و فرهنگیان تاجیکستان و همکاری صمیمانه‌تر فرهیختگان و ادیبان دو کشور باشیم.
غلامعلی حداد عادل
Анҷумани илмии эроншиносии Донишгоҳи Теҳрон бо ҳамроҳии Бошгоҳи шоҳномапажӯҳон ва чанд анҷумани шоҳномахонии дигар аз рӯзи шанбе, 16 декабр то поёни ҳафта намоишгоҳе тахассусӣ дар мавзӯи «Акс ва китоб дар ҳавзаи Фирдавсӣ ва шоҳномапажӯҳӣ» барпо кардааст. Ин намоишгоҳ ба ёд ва дар такрими устод Худоӣ Шарифзода – устоди фақиди Донишгоҳи миллӣ ва узви вобастаи Академияи улуми Тоҷикистон баргузор шудааст. Ҳамзамон бо ин рӯйдоди фарҳангӣ, доктор Ғуломалӣ Ҳаддоди Одил – раиси Фарҳангистони забон ва адаби форсӣ низ паёме ба баргузоркунандагони ин намоишгоҳ ирсол кард. Матни паёми мазкур бад-ин шарҳ аст:
Ба номи Худо
Лозим медонам маротиби хушвақтӣ ва сипосгузории худро аз Донишгоҳи Теҳрон ва Анҷумани илмии эроншиносии он донишгоҳ дар баргузории маросиме ба ёди устоди фақид, доктор Худоӣ Шарифзода – донишманди тоза даргузаштаи кишвари Тоҷикистон, ки бо ҳамроҳии Бошгоҳи шоҳномапажӯҳон барпо шудааст, изҳор кунам.
Номи Худоӣ Шарифзода дар муҳити пажӯҳишии адабиёти форсӣ номе ошно ва муътабар аст. Устод Шарифзода профессори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон, Арбоби шоистаи илм ва техникаи Тоҷикистон, узви Иттиҳодияи нависандагони ин кишвар ва узви вобастаи Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дар як калом, донишманде соҳибназару соҳибмактаб буд.
Осори арзишманду мондагор ва низ беш аз ним қарн талошҳои муассири вай дар низоми омӯзиши тахассусии адабиёт дар Тоҷикистон дархури арзёбӣ ва гиромидошт аст.
Устод Шарифзода даҳҳо унвон китоб ва ҳудуди сесад мақола таълиф кард, ки дар нашрияҳо ва донишномаҳои Тоҷикистон, Эрон, Русия ва дигар кишварҳо мунташир шудааст.
Таҳияи барномаҳои омӯзишӣ ва таълифи китобҳои дарсӣ яке аз меҳварҳои фаъолияти донишгоҳии устод Шарифзода аст. Тадриси дарсномаи назмшиносӣ, маонӣ ва баён, сабкшиносӣ, сарчашмашиносӣ, таҳлили матни адабӣ, равиши таълими адабиёт, номанигорӣ ва дигар фунуни адабӣ ба ибтикор ва талошҳои вай дар Донишгоҳи миллии Тоҷикистон сурат гирифт.
Профессор Худоӣ Шарифзода чеҳрае матраҳ ва мондагор дар сатҳи байналмилалӣ буда ва суханрониҳои илмии мутааддиде дар марокизи эроншиносӣ ва тоҷикшиносии Эрон, Русия, Британия, Чехия, Афғонистон, Ҳиндустон, Покистон, Ӯзбакистон, Қазоқистон ва Қирғизистон доштааст.
Китоби ««Шоҳнома» ва шеъри замони Фирдавсӣ» аз ҷумлаи осори Худоӣ Шарифзода аст, ки ба мабоҳиси пажӯҳишӣ дар муҳтавиёти «Шоҳнома» ва заминаи пайдоиши он ихтисос ёфтааст. Ин китоб аз тозатарин осори вай аст, ки дар соли 2016 барандаи Ҷоизаи «Саъдӣ»-и Ҷумҳурии исломии Эрон низ шуд.
Ин ҷониб, зимни орзуи раҳмату мағфират барои рӯҳи он марҳум, орзу мекунам фаъолиятҳое назири он чӣ устод Худоӣ Шариф дар ҳаёти пурбори илмии худ ба анҷом расонд, дар муҳитҳои илмӣ ва пажӯҳишии Тоҷикистон тадовум ёбад ва аз ин пас низ шоҳиди иртиботи фарҳангии ҳар чӣ бештари Ҷумҳурии Исломии Эрон бо марокизи илмӣ ва фарҳангии Тоҷикистон ва ҳамкории самимонатари фарҳехтагон ва адибони ду кишвар бошем.
Ғуломалӣ Ҳаддоди Одил
